Vergi Tahsilatının Dağılımı
Maliye'nin açıkladığı verilere göre, yılın ilk çeyreğinde toplam vergi tahsilatı 2 trilyon 369,6 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu tahsilatın yüzde 56,7'si oranında 1 trilyon 344 milyar liralık kısmı gerçekleştirildi. Geçen yılın aynı dönemine göre bu tahsilat yüzde 113 artış gösterdi. Bu dönemde, gelir ve kurum karı elde eden mükelleflerden, veraset yoluyla servet edinenlerden, araç sahiplerinden ve değerli konutu olanlardan alınan "doğrudan" nitelikteki vergilerin toplam tahsilatı 318 milyar lira oldu. Diğer yandan, başta KDV ve ÖTV olmak üzere, yurttaşların tüketiminden alınan "dolaylı" vergilerden sağlanan gelirler ise 1 trilyon 25,5 milyar liraya ulaştı. Dolaylı vergilerde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 115,4 artış yaşandı.
Dolaylı Vergilerin Payı
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, ocak-mart döneminde en yaygın dolaylı vergi kalemi olan "dahilde" KDV'den tahsil edilen tutar yüzde 215,6 artarak 221,9 milyar liraya ulaştı. İthalden alınan KDV de yüzde 80,3 artış göstererek 303,1 milyar lira oldu. Böylece dahilde üretilmiş ve ithal ürünlerin tüketiminden alınan toplam KDV, 525 milyar lira ile toplam vergi gelirinin yüzde 39'unu oluşturdu. Özel Tüketim Vergisi'ndeki (ÖTV) tahsilat da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 109,3 artış göstererek 283,2 milyar liraya ulaştı. Bu şekilde, başlıca dolaylı vergiler olan KDV ve ÖTV'den üç ayda elde edilen toplam gelir 808,1 milyar liraya ulaştı ve vergi pastasının yüzde 60,1'ini oluşturdu.
ÖTV Tahsilatı ve Sıfır Taşıt Satışları
Yılın ilk üç ayında sıfır otomobil ve diğer motorlu taşıt satın alanlardan tahsil edilen ÖTV miktarı 104,4 milyar liraya ulaştı. Motorlu taşıt satışlarından elde edilen ÖTV geliri geçen yıla göre yüzde 68,9 oranında arttı. Benzin, motorin gibi petrol ürünleri ile doğal gaz tüketiminden alınan ÖTV miktarı ise yüzde 330,6 artış göstererek 80,1 milyar liraya ulaştı. Ayrıca, sigara ve tütün ürünleri, alkollü içkiler, kolalı gazozlar ve dayanıklı tüketim malları gibi ürünlerden de ÖTV tahsil edildi.
Doğrudan Vergiler ve Tahsilatı
Diğer yandan, doğrudan vergi niteliğindeki kalemlerden olan Gelir Vergisi tahsilatı geçen yıla göre yüzde 119,8 artarak 257,5 milyar liraya ulaştı. Şirket karları üzerinden alınan Kurumlar Vergisi tahsilatı ise yüzde 85,3 artış göstererek 28,3 milyar lira oldu. Motorlu Taşıtlar Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Emlak Vergisi gibi doğrudan vergilerden de tahsilat yapıldı.
KDV Düzenlemesi ve Uygulama
KDV oranlarının belirlenmesinde yapılan düzenlemeler ve son tebliğlerle birlikte, lokanta, kafe ve pastanelerde satılan işlenmiş gıda ürünlerine yüzde 1 yerine yüzde 10 KDV uygulanması kararlaştırıldı. Alkollü içeceklerde KDV oranı da yüzde 18 yerine yüzde 20 olarak belirlendi. Bu düzenlemenin amacı, vergi kaçakçılığını önlemek ve vergi gelirlerini artırmaktır. Ancak, bazı ekonomi çevrelerince, aynı ürüne farklı KDV uygulamalarının sorunlara yol açabileceği eleştirilmektedir.
Doğrudan ve Dolaylı Vergi Farkı
Doğrudan vergiler, kişi veya şirketlerin geliri, kazancı veya mülkü üzerinden alınan vergilerdir. Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Emlak Vergisi gibi vergiler doğrudan vergilere örnektir. Dolaylı vergiler ise mal veya hizmetin satışı üzerinden alınan vergilerdir.
