Kademeli emeklilik, Türkiye’de uzun süredir tartışılan ve emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) sorununa çözüm getirmek amacıyla gündeme gelen bir konudur. Bu sistem, kişilerin işe başlama yaşı ve sigorta başlangıç tarihine dayalı olarak emeklilik yaşlarının belirlenmesini öngörmektedir. Çeşitli kesimler tarafından adaletsiz olarak görülen mevcut emeklilik sistemi yerine, daha adil ve esnek bir yapı oluşturmak amacıyla kademeli emeklilik önerilmektedir. Kademeli emeklilik, sosyal adaleti sağlamak ve devletin sosyal güvenlik bütçesi üzerindeki yükü azaltmak amacıyla önerilen bir sistemdir. Bu düzenlemeyle, emeklilik yaşı ve prim gün sayısı, kişilerin işe başlama yaşı ve sigortalılık süresine göre esnek bir şekilde belirlenerek, daha adil bir emeklilik imkanı sunulması planlanmaktadır. Uzmanlar, bu sistemin yakın zamanda Türkiye’de uygulanmaya başlanabileceğini belirtiyor. Bu sistem, belirli yaş ve prim gün sayısını dolduran kişilere kademeli olarak emekli olma imkanı tanıyacak. Özellikle 2000-2008 yılları arasında sigortalı olanlar için de yeni düzenlemeler yapılması bekleniyor. Kademeli emeklilik sistemine dair detaylar ve düzenlemelerin kapsamı henüz tam olarak açıklanmamış olsa da, 2000 ve 2008 yılları arasında sigortalı olanların bu yeni düzenlemelerden yararlanabileceği belirtiliyor.
Kademeli Emeklilik Torba Yasada Var mı?
Yapılan tahminlere göre, kademeli emeklilik yasasının genel bir torba yasa içinde yer alması bekleniyordu. Ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan, yaptığı açıklamada kademeli emeklilikle ilgili bir çalışmalarının gündemlerinde olmadığını belirtti. Bu açıklama, kademeli emekliliğin torba yasada yer almayacağını göstermektedir. Kademeli emeklilik yasası konusunda net bir karar henüz alınmamıştır. Bazı haber kaynakları 2000 sonrası kademeli emeklilik konusunu müjde olarak sunsalar da bakanlık tarafından yapılan açıklamalar dikkate alındığında böyle bir düzenlemenin yakın tarihte yapılmayacağı anlaşılmaktadır. EYT kapsamında kademeli emeklilik şartları, çalışma hayatına ne zaman başlandığına ve prim gününe göre değişebilir. Genel olarak, 2000 ve sonrası için belirlenen kademeli emeklilik şartları şunlardır: 2000 sonrası sigorta girişi, yaş şartı ve prim günü şartı. Yaş şartı, kişinin sigorta girişi yaptığı yıla bağlı olarak değişmekte, erkeklerde minimum 43, kadınlarda minimum 45 olmaktadır. Prim günü şartı da kişinin sigorta başlangıç tarihine göre değişkenlik göstermektedir. 2000 sonrası için belirlenen prim günü şartları 6325 ve 6925 gün arasında değişmektedir. Kademeli emeklilik tablosu incelendiğinde, sigorta başlangıç tarihi, yaş ve prim günü şartlarının bir arada değerlendirildiği belirli bir tablonun olduğu görülmektedir.
Kademeli Emeklilik Tablosu
| Yıl | Prim Günü | Yaş (Erkeklerde) | Yaş (Kadınlarda) |
|---|---|---|---|
| 1999 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6250 | 45 | 43 |
| 2000 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6325 | 45 | 43 |
| 2001 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6400 | 45 | 43 |
| 2002 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6475 | 45 | 43 |
| 2003 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6550 | 46 | 44 |
| 2004 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6625 | 47 | 45 |
| 2005 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6775 | 48 | 46 |
| 2006 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6775 | 49 | 47 |
| 2007 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6850 | 50 | 48 |
| 2008 Sonrası Kademeli Emeklilik | 6925 | 51 | 49 |
Kademeli Emeklilik Ne Zaman Çıkacak?
Kademeli emeklilik konusunda net bir çıkış tarihi belirlenmemiş olsa da, Türkiye’de kademeli emeklilik üzerine çalışmalar devam etmektedir ve sürecin ilerlediği görülmektedir. Son zamanlarda yapılan açıklamalar ve yasal düzenlemeler, kademeli emeklilik sisteminin gündemde olduğunu göstermektedir. Ancak tam olarak ne zaman yürürlüğe gireceği ve şartlarının nasıl olacağı henüz netlik kazanmış değildir. Kısmi emeklilik ve kademeli emeklilik, genellikle aynı bağlamda kullanılmakla birlikte, birbirlerine yakın kavramlar olarak görülebilir. Kademeli emeklilik sistemi, sigortalı çalışanların belirli bir yaşı ve prim gün sayısını doldurduktan sonra kısmi olarak emekli olmalarını sağlayan bir sistemdir. Kısmi emeklilik de denilen kademeli emeklilikte, belirlenen şartlara ulaşan çalışanlar emekli olma hakkı kazanır. Örneğin 15 senelik sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısını tamamlayan çalışanlar emeklilik hakkına sahip olmakta, böyle bir sistemle kademeli olarak tam emekliliğe geçiş yapılmaktadır. Kademeli emeklilikte sigortalılar, belirlenen emeklilik gün sayısı ve koşulları karşılayamadıkları durumlarda kısmi emekliliğe geçebilirler. Bu durumda, normal emeklilik için gereken süre ve prim gün sayısı daha az olabilir. Böylece emeklilik hakkı daha erken elde edilebilir.
